20 Gusht, 1466: Një Natë e Gjallë, Një Ditë e Zi

Era e natës së kaluar, e ngarkuar me aromën e borzilokut dhe të tokës së lagur pas shiut të vonë, më zgjati gjumin. Gjumë i çuditshëm, i tejmbushur me ëndrra të çrregullta, të mbushura me turma njerëzish që flisnin një gjuhë që nuk e kuptoja, por që ndjente sikur më dënonin. Nga larg, tingujt e daulleve dhe fyellit të ushtarëve, një valë e zhurmës së luftës, që më kujtojnë se lufta me osmanët nuk ka mbaruar, edhe pse disa nga këshilltarët e mi besojnë ndryshe. Po, lufta nuk ka mbaruar, ndonëse ne jemi shumë të lodhur. Shumë të lodhur.

Diellin e sotëm e kam pritur me ankth të fshehur. Një lajmëtar nga Lezha mbërriti para agimit, i dërguar nga njëri nga zyrtarët e mi më të besuar. Fytyra e tij e lodhur dhe veshja e grisur e flisnin vetë historinë: osmanët po mbledhin trupa, jo vetëm në Shkodër, por edhe në vise më të largëta. Një sulm i madh është i mundshëm.

Shpesh kam menduar se si do të ishte jeta pa këtë peshë të madhe mbi shpatulla, pa këtë përgjegjësi të rëndë për fatin e Shqipërisë. Ka momente kur dëshiroj të largohem, të iki në një fshat të humbur në mal, të jetoj si një bari i thjeshtë, i largët nga zhurma e luftës dhe intrigat e oborrit. Por pastaj, kujtesa më sjell fytyrat e njerëzve të mi, të atyre që besojnë në mua, në forcën dhe vendosmërinë time. Ata janë shpresa ime, janë arsyeja pse vazhdoj të luftoj. Ata janë shpirti i kësaj toke, dhe unë jam vetëm një pjesë e vogël e saj.

Sonte, pas mbledhjes së këshillit të luftës, ndihem i zbrazët. Këshilltarët janë të ndarë. Disa këmbëngulin për një sulm parandalues, ndërsa të tjerët rekomandojnë një strategji mbrojtëse. Unë jam i ndarë. Nuk kam besim se mund të fitojmë në një betejë të hapur kundër një force shumë më të madhe. Por, të presim pa lëvizur, të jemi të paaftë për të vepruar, është e njëjtë me dorëzimin. Asnjëherë nuk do të dorëzohem, aspak.

Në këtë kohë të vështirë, më duket sikur historia na vë në provë, sikur të gjithë këta vjet lufte janë një garë e gjatë me kohën, e cila po na merr çdo gjë, madje edhe shpresën. Në mes të kësaj lufte të gjatë e të pafundme, unë jam lodhur. Lodhja fizike është e dukshme, plagët e vjetra më dhembin, dhe trupi im nuk është më ai që ishte dikur. Por lodhja shpirtërore është akoma më e madhe. Pesha e përgjegjësisë, e frika për të ardhmen, e shpresa e brishtë për paqe, gjithçka më peshon.

Më kujtohet një bisedë me një prift të vjetër nga Kruja. Ai më tha: "Skënderbeu, fuqia nuk qëndron vetëm në shpatë, por edhe në shpirt". Fjalët e tij mbeten të gdhendura thellë në mendjen time. Duhet të gjej forcën, jo vetëm në trupin e lodhur, por edhe në shpirtin e im. Duhet të gjej rrugën, një rrugë që do të na çojë në fitore, ose të paktën, në një paqe të merituar.

Natën e kaluar, para se të flinja, kam kaluar orë të tëra duke parë yjet. Ato janë të shumta, të panumërta. Dhe në mes tyre, unë kam kërkuar një shenjë, një udhëzim. Por yjet janë të heshtur, të ftohtë. Ato nuk ofrojnë përgjigje. Ato vetëm vëzhgojnë, dëshmitare të heshtura të luftës sonë të gjatë dhe të mundimshme.

A do të arrijmë ndonjëherë të shijojmë paqen? A do të arrijmë ndonjëherë të jetojmë në një Shqipëri të lirë, pa frikën e vazhdueshme të pushtimit? Këto pyetje më përndjekin çdo ditë, çdo natë. Ato janë pesha e vërtetë e kësaj kurorë, që mbaj mbi kokë.

Në mëngjes, do të takoj përsëri këshilltarët e mi. Do të diskutojmë, do të debatojmë, dhe në fund, do të marrim një vendim. Vendimi i duhur, shpresoj. Por, edhe nëse do të ishte vendimi i gabuar, unë do të mbaj përgjegjësinë. Sepse unë jam Skënderbeu, dhe kjo është detyra ime. Detyra ime e pashmangshme. Dhe këtë natë, e pranoj këtë detyrë të rëndë me një zemër të rëndë dhe shpirt të lodhur, por me shpresën e brishtë se do të triumfojmë.

Ngjarjet e kësaj dite do të regjistrohen në kujtesën time, por shumë nga ato nuk do të regjistrohen në faqet e këtij libri. Lutemi Zot, na dërgo paqen!